prof. dr hab. Zdzisław Wąsik

ZDZISŁAW WĄSIK, ur. 3 maja 1947 roku, językoznawca i semiotyk polski,  zatrudniony na stanowisku profesora zwyczajnego w Wyższej Szkole Filologicznej we Wrocławiu i w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Przebieg studiów. Tytuł magistra filologii germańskiej (1971) i stopień doktora (1976) z zakresu porównawczego językoznawstwa indoeuropejskiego uzyskał w Uniwersytecie Wrocławskiem. Habilitował się z językoznawstwa ogólnego na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w 1986 roku, a następnie otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych z rąk prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej w roku 1997.

Doświadczenie zawodowe. Między 1972 i 1999 r. pracował, od stanowiska asystenta do profesora, na Uniwersytecie Wrocławskim: w Katedrze Językoznawstwa Ogólnego (1972–1976 i 1981–1999) w Międzywydziałowym Studium Kultury Współczesnej (1976–1980) i Instytucie Kulturoznawstwa (1980–1981). W tym samym czasie, od 1982 do 1984, był stypendystą Fundacji Fulbrighta dla naukowców seniorów: w Katedrze Lingwistyki Uniwersytetu Stanowego Nowego Jorku w Buffalo (5 miesięcy) oraz Ośrodku Badań Językowych i Semiotycznych na Uniwersytecie Indiana w Bloomington (12 miesięcy). W kolejnych latach uzyskał stypendia w ramach Oxfordzkiego Schematu Gościnności (1987): w Kolegium Świętej Trójcy (6 tygodni) oraz programu międzynarodowej wymiany badawczej (IREX, 1991): na kursie języka angielskiego w Uniwersytecie Browna Providence, Rhode Island (1 miesiąc), w Katedrze lingwistyki i Semiotyki Uniwersytetu Rice’a, Houston, Texas (2 miesiące), w Katedrze Lingwistyki Uniwersytetu Południowej Kalifornii oraz Uniwersytetu Kalifornijskiego w, Los Angeles (2 miesiące). W 1999 roku przeszedł na pierwszy etat do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a w 2009 do Wyższej Szkoły Filologicznej we Wrocławiu.

Stanowiska akademickie. Będąc na pierwszym etacie, pełnił (przez 14 lat) między 1984 a 1999 rolę kierownika Katedry Językoznawstwa Ogólnego w Uniwersytecie Wrocławskim, a między 2002 i 2010 był kierownikiem Zakładu Semiotyki Instytutu Filologii Angielskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na drugim etacie natomiast, kierował Zakładem Językoznawstwa Angielskiego w Instytucie Filologii Angielskiej WSP w Opolu (1991–1992), Zakładem Językoznawstwa w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Wałbrzychu (2000–2004) i Zakładem Języka Angielskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (2001–2006). W latach 2002-2013 pełnił funkcję rektora w Wyższej Szkole Filologicznej we Wrocławiu; gdzie w 2009 roku utworzył dla siebie Katedrę Lingwistyki Semiotycznej i Komunikologii jako samodzielną jednostkę badawczą.

Działalność wydawnicza. Był redaktorem Studia Linguistica. Acta Universitatis Wratislaviensis (1984–1999), jak też przewodniczącym i członkiem zespołu wydawniczego Rozpraw Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego (1997–1999). Obecnie prowadzi trzy serie wydawnicze, dwie krajowe – Philologica Wratislaviensia: Acta et Studia, od 2007 i Philologica Wratislaviensia: Studia Iberica et Latinoamericana, od 2012, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej we Wrocławiu) i jedną międzynarodową – Philologica Wratislaviensia: From Grammar to Discourse (od 2008, Peter Lang Verlag).

Obowiązki dydaktyczne. Jego doświadczenia dydaktyczne zostały wzbogacone poprzez wieloletnią współpracę z uniwersytetami w Opolu (1987–2008), Poznaniu (1996 do dziś) i Toruniu (2001–2007) a ostatnio także z trzema wyższymi szkołami zawodowymi na Śląsku, w Wałbrzychu (2000–2004, 2010–2012), Jeleniej Górze (2002¬2012), we Wrocławiu (2002 do dziś) i z Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych (1993–1997).

Osiągnięcia naukowe. Opublikował 5 monografii autorskich, ponad 24 tematycznych wydawnictw zbiorowych i ponad 100 artykułów, wchodzących w zakres językoznawstwa ogólnego i porównawczego indoeuropejskiego, historii i metodologii nauk oraz semiotyki i teorii komunikacji. Jego prace badawcze stanowią twórczy wkład do następujących dziedzin:

• typologia składni języków indoeuropejskich; analiza funkcjonalna wykładników pytania w językach indoeuropejskich i opis intonacji pytajnej w języku polskim na tle porównawczym;
• epistemologia językoznawstwa; wypracowanie własnej koncepcji nauki jako zbioru wzajemnie ze sobą powiązanych perspektyw ontologicznych i gnozeologicznych;
• problematyka znaku i znaczenia w naturze i kulturze: przeprowadzenie typologii przedmiotów semiotycznych na podstawie charakterystyki wielobiegunowości znaku;
• historiografia lingwistyczna: uporządkowanie wiedzy o rozwoju językoznawstwa ogólnego w historii nauki o języku w Polsce;
• teoretyczne podstawy językoznawstwa „zewnętrznego”: wypracowanie matrycy ekologicznej na potrzeby zewnętrznego opisu języków, na podstawie której powstały w Polsce prace z problematyki opisu sytuacyjnego wybranych języków mniejszościowych;
• teoria dyskursu: socjolingwistyczna typologia dyskursów w naukach o języku i kulturze stosownie do domen świata życia człowieka oraz postulat wyróżnienia (inter)dyskursywnej kompetencji w życiu codziennym uczestników komunikacji,

Jego dysertacja doktorska o strukturalnej typologii wypowiedzeń pytajnych na materiale współczesnych języków indoeuropejskich była ceniona i cytowana w Niemczech i Jugosławii. W Polsce najbardziej znany jest jako autor dwóch książek: Semiotyczny paradygmat językoznawstwa (1987), Systemowe i ekologiczne właściwości języka w interdyscyplinarnych podejściach badawczych, (1987), a za granicą najczęściej jest cytowany jako autor Epistemological Perspectives on Linguistic Semiotics (Peter Lang 2003) i współwydawca Hard-Science Linguistics (razem z Victorem Huse Yngvem, Continuum Books 2004). Upowszechniając swój dorobek naukowy, wygłosił 120 referatów konferencyjnych, w tym 92 na forum międzynarodowym, oraz 42 gościnnych wykładów w takich krajach jak, Belgia, Brazylia, Bułgaria, Chiny, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Jugosławia (Kosovo), Kolumbia, Korea, Łotwa, Norwegia, Polska, Republika Federalna Niemiec, Rumunia, Słowenia, Stany Zjednoczone, Szwecja, Włochy.

Promotor i recenzent. Był promotorem 12 i recenzentem 12 rozpraw doktorskich. Opiniował dorobek naukowy i rozprawy 5 osób pretendujących do stopnia doktora habilitowanego i 5 do tytułu naukowego (i stanowiska) profesora, jak też i sporządził 20 recenzji wydawniczych artykułów naukowych, dysertacji i monografii profesorskich. Obecnie ma 4 doktorantów z otwartym przewodem doktorskim.

Członkostwa zawodowe. Pełnił funkcję sekretarza (przez 15 lat), a następnie przewodniczącego Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego (przez 6 lat). Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Semiotycznych (występując w roli przedstawiciela Polski w Komitecie Wykonawczym), Polskiego Stowarzyszenia Stypendystów Fulbrighta, i Rumuńskiego Stowarzyszenia Studiów Semiotycznych (ROASS). Jako specjalizujący się w semiotyce, brał udział w 5 Kongresach Semiotycznych (Barcelona–Perpignan 1989, Berkeley 1994, Dresden 1999, Helsinki–Imatra 2007, La Coruña 2009) oraz w 10 Szkołach Letnich Międzynarodowego Instytutu Semiotycznego (ISI) w Imatrze, Finlandia (1995, 1998, 1999, 2000, 2001, 2005, 2009, 2010, 2011, 2012). W 2010 roku był poproszony o kierowanie sympozjum pt. “Semiotics Now” a w 2011 roku zorganizował sam i kierował sympozjum: “Applied Semiotics: Constructivism and Identity Formation” jako część Międzynarodowej Szkoły Letniej Studiów Semiotycznych i Strukturalnych w Imatrze. Co więcej, współpracując z ROASS, został uhonorowany członkostwem w komitetach naukowych jak też i obowiązkami organizacyjnymi w trzech międzynarodowych konferencjach w Rumunii. Ponadto, od 2007 został członkiem zagranicznym (z nominacji) Rumuńskiego Stowarzyszenia Semiotycznego w Bacău, od 2009 – członkiem (z nominacji) Biura Regionalno-Kontynentalnych Koordynatorów Międzynarodowego Instytutu Komunikologii dla Europy od 2011 – dyrektorem (z nominacji) Regionalno-Kontynentalnych Koordynatorów Międzynarodowego Instytutu Komunikologii dla Europy, od 2011 – członkiem zagranicznym (z nominacji) Semiotycznego Towarzystwa Ameryki, od 2012 – członkiem honorowym (z wyboru) Semiotycznego Towarzystwa Finlandii. Od 2012 został powołany na członka Rady Naukowej Komisji Nauk Filologicznych Oddziału Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu. W październiku 2016 r. zaproszony na członka Międzynarodowej Rady Naukowej Akademii Dziedzictwa Kulturowego (Academy of Cultural Heritages) w Helsinkach. 

Honorowe wyróżnienia. Jako wyraz uznania pracy naukowej, uzyskał, oprócz wielu nagród rektorskich, dwa wyróżnienia ministerialne, a mianowicie, Nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego, Nauki i Techniki za wybitne osiągnięcia w pracy doktorskiej (1979), Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej za wybitne osiągnięcia w habilitacji (1988). Został też uhonorowany Kartą Alumnów Oxfordu, będąc afiliowany od 2005 jako przyjaciel (Friend), a od 2010 jako towarzysz (Associate). W uzaniu jego propozycji podziału dyscyplin akademickich w odniesieniu do językoznawstwa, otrzymał nagrodę Międzynarodowego Dziennika Sztuki i Nauk za najlepszy referat konferencyjny w Orlando, na Floridzie w 2009. Natomiast w roku 2005, został wybrany na członka (Fellow) Międzynarodowego Instytutu Komunikologii z rekomendacji dyrektora Richarda Leo Lanigana ze Stanów Zjednoczonych Ameryki. Ponadto jego Katedra Lingwistyki Semiotycznej i Komunikologii, uzyskała oficjalny certyfikat afiliowanej grupy badawczej od 1 listopada 2009. Z kolei, 15 listopada 2009 został mianowany w Międzynarodowym Instytucie Komunikologii członkiem Biura a od 2011 dyrektorem Regionalno-Kontynentalnych Koordynatorów dla Europy. Za swoje organizacyjne i edukacyjne osiągnięcia, został wyróżniony przez prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Srebrnym Krzyżem Zasługi (2008) a następnie Złotym Krzyżem Zasługi (2011).

Wzmianki biograficzne. Jego nazwisko było przedmiotem opracowań biograficznych w takich pozycjach jak: Marquis Who’s Who in the World (A Who’s Who in America Publication of Reed Elsevier) począwszy od 1995, jak też: Złota Księga Nauki Polskiej 2000 – Naukowcy Przełomu Wieków (Gliwice: Helion, 2001, Współcześni Uczeni Polscy (Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2002), Złota Księga Nauk Humanistycznych (Gliwice: Helion, 2004), Who is Who w Polsce (Verlag für Personenenzyklopädien AG, Switzerland, od 2004), Złota Księga Nauki Polskiej– Naukowcy Zjednoczonej Europy (Gliwice: Helion, 2006), Złota Księga Nauk Humanistycznych (Gliwice: Helion, 2012).

Publikacje naukowe zbiorowe i redakcyjne:

• Wąsik, Z. 1979: Typologia strukturalna wypowiedzeń pytajnych na materiale wybranych współczesnych języków indoeuropejskich. Wrocław : Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Wąsik, Z. 1987: Semiotyczny paradygmat językoznawstwa : z zagadnień metodologicznego statusu lingwistycznych teorii znaku i znaczenia. Wrocław : Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Wąsik, Z. (red.) 1993: Z zagadnień ekologii języka. Wrocław : Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Wąsik, Z. (red.) 1996: Heteronomie języka. Wrocław : Wydaw. UWr.
• Wąsik, Z. 1997: Systemowe i ekologiczne właściwości języka w interdyscyplinarnych podejściach badawczych. Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Wąsik, Z. 1998: An outline for lectures on the epistemology of semiotics. Opole : Wydaw. UO.
• Yngve, V. H., Wąsik, Z. (red.) 2000: Exploring the domain of human-centered linguistics from a hard-science perspective : Societas Linguistica Europaea 33rd annual meeting naturalness and markedness in synchrony and diachrony : workshop : Poznań, August 31 September 2, 2000. Poznań : Motivex.
• Wąsik, Z. 2003: Epistemological perspectives on linguistic semiotics. Frankfurt am Main : Peter Lang.>
• Baran-Łucarz, M., Michońska-Stadnik, A., Wąsik, Z. (red.) 2007: Nowe spojrzenia na motywację w dydaktyce języków obcych : księga abstraktów z konferencji Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego zorganizowanej przez Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Wyższą Szkołę Filologiczną we Wrocławiu wraz z Zarządem Głównym PTN w dniach 10-12 września 2007 roku we Wrocławiu. Wrocław : Wyższa Szkoła Filologiczna.
• Wąsik, Z., Ciuk, A. (red.)2007: For the love of the embedded word – in society, culture and education. Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Wąsik, Z., Ciuk, A. (red.) 2008: For the love of the embedded word – in society, culture and education.  Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Wąsik, Z., Komendziński, T. (red.) 2008: Metaphor and cognition. Frankfurt am Main : Peter Lang.
• Michońska-Stadnik, A., Wąsik, Z. (red.) 2008: Nowe spojrzenia na motywację w dydaktyce języków obcych. T. 1. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Michońska-Stadnik, A., Wąsik, Z. (red.) 2008: Nowe spojrzenia na motywację w dydaktyce języków obcych. T. 2 . Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z. (red.) 2009: Consultant Assembly for discussing the Idea of urban discourse in semiotic terms : a book of abstracts, papers and contributions for discussion. Organized in Wrocław between Feb. 27 and March 01, 2009 by the Committee of Philological Sciences of the Polish Academy of Sciences, Wrocław Branch, and Philological School of Higher Education in Wrocław in co-operation with the Research Center for Semiotics of Berlin University of Technology and the Metamind-Project of the Latvian Academy of Culture in Riga. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z., Zaprucki, J. 2009: Słowo jako wyraz duchowości człowieka. Jelenia Góra : Kolegium Karkonoskie.
• Wąsik, Z., Chmiel, P. (red.). 2010:  Schlesien in der germanistischen : Forschung und Lehre. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z., Wach, A. (red.) 2010: Heteronomie glottodydaktyki : domeny, pogranicza i specjalizacje nauczania języków obcych : księga jubileuszowa z okazji sześćdziesięciolecia urodzin prof. dr hab. Teresy Siek-Piskozub. Poznań : Instytut Filologii Angielskiej UAM.
• Wąsik, Z. (red.) 2010: Consultant Assembly III: In Search of Innovatory Subjects for Language and Culture Courses. Organized in Jelenia Góra between May 15 and 18, 2010 by the Philological School of Higher Education in Wrocław, Karkonosze College in Jelenia Góra and State Museum “Gerhard Hauptmann House” […] / a book of papers and communiqués for discussion ed. by Zdzisław Wąsik. Wrocław,  Wyższa Szkoła Filologiczna we Wrocławiu.
• Chruszczewski, P. P., Wąsik, Z. 2010: Languages in Contact 2010 : a book of abstracts.  [International conference], May 22-23. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Kębłowska-Ławniczak, E., Wąsik, Z.,  Bruś, T. (red.) 2011: Alternate life-worlds in literary fiction. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z., Oziewicz, M., Deszcz-Tryhubczak, J. (red.) 2011: Exploring the benefits of the alternate history genre = W poszukiwaniu pożyteczności gatunku historii alternatywnych. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Chruszczewski, P. P., Wąsik, Z. (red.) 2011: Languages in Contact 2010.               Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z., Post, M.  (red.) 2011: Papers and studies in axiological linguistics.  Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z., Taters, D. (red.) 2011: Unfolding the semiotic web in urban discours.               Frankfurt am Main : Peter Lang.
• Wąsik, Z., Czajka, P., Szawerna, M. (red.) 2012: Alternate construals in language and linguistics. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z., Kolankowska, M. (red.) 2012: .Del español al hispanismo : docencia e investigación. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z., Chruszczewski, P. P. (red.)2012: Languages in Contact 2011. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z. (red.)2012: Wybrane prace seminaryjne studentów germanistyki z lat 2010-2011. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z., Kolankowska, M. (red.) 2012: Philologica Wratislaviensia. Studia Iberica et Latinoamericana. Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.
• Wąsik, Z., Wolny R. (red.) 2013. Faces and Masks of Uglines in Literary Narratives. Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Warszawa, Wien: Peter Lang EDITION (Philologica Wratislaviensia: From Grammar to Discourse. Vol. 4).
• Wąsik, Z. 2014: Lectures on the epistemology of semiotics.Wrocław : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.

Artykuły: 

• Wasik, Z. 2014: On the idea of human semiotics: Bridging the subjective universe of the self with the subjective life-world of the community. In: Wang, Yonxiang; Yu, Hongbing (red.)  Proceedings of the 11th World Congress of the IASS/AIS Nanjing Normal University, 5-9 October 2012. Nanjing: Hohai University Press, 48-67.
• Wąsik, Z. 2015: Ferdinand de Saussure, Charles S. Peirce and Karl Bühler: In search of a common denominator for sign conceptions. Studia Kulturoznawcze (Peirce – Nowe spojrzenie. Peirce – Revisited) 1(7): 227–246.
• Wąsik, Z. 2015: The semiotic self at the crossroads of culture and nature. In: Gałkowski, Artur (ed.)  The Power of Intellect. Umberto Eco: Reception and Reminiscences in Poland. Łódź: Łódź University Press, 425–449.
• Wąsik, Z. 2015: The subjective universe of animals and humans in the conceptions of existential phenomenology and the neighbouring disciplines of linguistics. In: Audra Daubariene, Dario Martinelli (red.)  The Role of the Humanities in Contemporary Society: Semiotics, Culture, Technologies. Kaunas: Kaunas University of Technology, 195–211.